Klimaatverandering is een van de grootste bedreigingen van onze tijd. Veel mensen erkennen dat klimaatverandering wordt veroorzaakt door ons gedrag, en dat actie nodig is om klimaatverandering tegen te gaan. Maar zijn mensen bereid om daar zelf een bijdrage aan te leveren, door bijvoorbeeld minder fossiele energiebronnen te gebruiken, en minder vlees en zuivel te eten? En welk beleid is effectief om duurzaam gedrag te stimuleren? 

Musea kunnen een belangrijke rol spelen in het ‘nudgen’ van publiek. Natuurlijk met behulp van tentoonstellingen en publieksprogrammering, maar bijvoorbeeld ook door het inzichtelijk maken van de ecologische consequenties van bepaalde keuzes tijdens of in aanloop naar het bezoek (denk aan het stimuleren van duurzaam bezoekersvervoer of een vegetarisch menu etc.). Laat de bezoeker het voordeel inzien van het maken van de duurzame keuze en keep it simple!  

In dit dossier vind je een aantal voorbeelden van manieren om gedragsverandering bij de bezoeker te bewerkstelligen. Je hoort hoe NEMO in de tentoonstelling Energy Junkies bezoekers de keuze geeft in welke mate zij geconfronteerd willen worden met de klimaatconsequenties van hun keuzes, meer informatie CultuurFerry die bezoekers eco-neutraal naar diverse culturele bestemmingen brengt en we delen  naar bronnen over gedragsbeïnvloeding en -verandering.

‍

VriendenLoterij Cultuurferry  

Het Scheepvaartmuseum lanceert in de zomer 2023 samen met een groep culturele instellingen in Amsterdam en de VriendenLoterij ‘de Cultuurferry’; een eco-neutrale rondvaartverbinding waarmee het gebied rondom het Oosterdok en de Plantagebuurt in Amsterdam Centrum-Oost wordt ontsloten voor een breed en divers publiek. Eén van de voornaamste ambities van dit project is om bezoekers te stimuleren om met een duurzaam en eco-neutraal vervoermiddel naar de deelnemende instellingen te komen. De op- en afstap locaties van de Cultuurferry zijn altijd verbonden zijn met een culturele instelling. Aan boord van de rondvaartboot ontdekt de bezoeker onbekende en bijzondere verhalen over de stad. 

Partners zijn: Buurtnetwerk De Plantage, Expeditie Oosterdok, Port of Amsterdam, Amsterdam & Partners, Waternet, de Gemeente Amsterdam   

Culturele partners zijn: ARTIS, Micropia en Het Groote Museum, Carré, Amsterdam Museum aan de Amstel, Hortus Botanicus Amsterdam, Joods Cultureel Kwartier, Museum van de Geest | Outsider Art, Luther Museum, Muziekgebouw aan het IJ, Nationale Opera & Ballet, Nemo Science Museum, Museum Het Rembrandthuis, KIT & Tropenmuseum, Stadsherstel (NACO-huisje) en Verzetsmuseum.  

Waarom?  

1. Urgentie: een duurzame bezoekerseconomie  

Voor de stad Amsterdam ligt er voor de komende jaren een grote uitdaging: het vinden van een nieuw evenwicht tussen leefbaarheid en gastvrijheid. Een nieuw evenwicht tussen bezoekers enerzijds en bewoners anderzijds. Dit vraagt ook iets van de manier waarop wordt omgegaan met bezoek en recreatie. Dat moet verantwoord gebeuren. In de ecologische betekenis hiervan moeten verkeersstromen naar en binnen de stad de natuur en het milieu zo min mogelijk belasten. Ook het spreiden van bezoekers naar minder drukke gebieden is één van de speerpunten bij deze ambitie. De urgentie van de Cultuur Ferry ligt in het verduurzamen en leefbaar houden van Amsterdam. Er is een sterke behoefte bij culturele instellingen, ondernemers én de bewoners van de stad aan één overkoepelende koers voor een toekomstbestendige duurzame bezoekerseconomie. De Cultuurferry is hier een antwoord op. 

2. Toerisme spreiding  

Met behulp van de nieuwe rondvaartverbinding worden bekende en onbekende attracties in deze stadskwartieren zichtbaar ontsloten voor publiek. Hiermee wordt een aantrekkelijk alternatief geboden voor een bezoek aan het Museumplein en bezoekersgroepen die nu nog met touringcars of het openbaar vervoer naar de Plantagebuurt en Oosterdok gaan. 

3. Duurzaamheid  

De deelnemende partijen zijn zich bewust van hun ecologische voetafdruk en onderzoeken constant op welke manier de organisaties nóg duurzamer kunnen ondernemen. De culturele instellingen willen bezoekers stimuleren om ook na te denken over duurzame en creatieve oplossingen om de impact op milieu en klimaat te verminderen. Musea hebben, vanwege hun educatieve kwaliteiten, een enorme potentie om bewustwording te creëren op het gebied van verduurzaming en daarin een voortrekkersrol te nemen. De nieuwe bootverbinding is een uitwerking van dit potentieel. De Cultuurferry biedt een extra of aanvullend vervoersalternatief voor de auto en het openbaar vervoer.  

Beoogde resultaten: 

• Verlaging CO2-uitstoot en bijdragen aan duurzaamheidsdoelstellingen van de stad: bezoekers stimuleren om de auto te laten staan en een duurzame keuze te maken door met het openbaar vervoer te komen
• Culturele instellingen van de Plantage en het Oosterdok nemen een voortrekkersrol in duurzaam en innovatief ondernemen. Zij willen een katalysator zijn en staan midden in de samenleving. Het doel is om zoveel mogelijk bezoekers via deze verbinding te laten reizen.  
• Leefbaarheid van de stad bevorderen; door betere spreiding toeristenstroom.
• Stijging van de bezoekersaantallen met 8% van de individuele instellingen door deze verbinding.   

Heb jij een initiatief met betrekking tot dit dossier dat je graag wilt toevoegen? Mail ons op atlas@hetscheepvaartmuseum.nl.